ترمومتر چیست؟ آشنایی با انواع ترمومتر و کاربرد آن

یکی از نیازهای مهم در واحد های صنعتی، خانگی، کشاورزی، مواد غذایی، آزمایشگاهی و پزشکی، دانستن مقدار دما است. ابزار اندازه گیری دما، حرارت سنج یا ترمومتر است و واحد اندازه گیری دما سلیسیوس،کلوین و فارنهایت است.

در ادامه توضیح می دهیم ترمومتر چیست؟ انواع ترمومتر (حرارت سنج) کدامند؟ کاربردهای ترمومتر لیزری چیست؟  روش استفاده و طرز کار ترمومتر لیزری چیست؟

انواع ترمومتر چیست؟

رایج ترین ابزار برای اندازه گیری دما، ترمومتر است که انواع گوناگونی دارد. ساده‌ترین حرارت سنج، دماسنج جیوه ای و الکلی در مصارف خانگی و پزشکی می باشد با تغییر گرما و سرما جیوه در لوله دماسنج جیوه ای که درجه بندی شده، بالا و پایین می رود و بدین وسیله درجه دما را نشان می دهد. دماسنج جیوه ای علاوه بر کاربرد محیطی در سنجش دمای سیالات نیز استفاده می شود.

اهمیت دانستن حرارت اجسام و محیط در صنایع مختلف، موجب تولید انواع ترمومتر بشرح زیر شده است.

• دماسنج با مایع جیوه
• ترمومتر مقاومتی
• دماسنج آزمایشگاهی با مایع الکل
• ترمومتر لیزری دیجیتال
• ترمومتر مادون قرمز و …

نقش مهم حرارت در صنعت، تولید کنندگان را ترغیب به ساختن انواع ترمومتر دیجیتالی مجهز به دیتالاگر، جهت ثبت داده و ارسال آن به کامپیوتر جهت تحلیل و بررسی داده ها در زمان پیش فرض نموده است.

انواع ترمومتر را می توان به دو نوع حرارت سنج لیزری و ترمومتر تماسی دسته بندی کرد. ترمومتر تماسی در حقیقت از تماس یک سنسور که می تواند ترموکوپل یا ترمورزیستنس (PT100) باشد اما در روش غیر تماسی که معمولا آنرا ترمومتر لیزری یا همان ترمومتر تفنگی می نامند از سنسور لیزری IR استفاده می شود.

آشنایی با وسیله اندازه گیری دما، دماسنج مقاومتی یا ترموکوپل چیست؟

انواع مختلفی از تجهیزات اندازه گیری دما در صنعت با توجه به نیازهای متفاوت ساخته شده است. وسایل اندازه گیری دما در صنایع برودتی، گرمایشی ،کشاورزی، غذایی و خانگی کاربرد دارند. ترموکوپل یکی از تجهیزات اندازه‌گیری دما است که از دو فلز ناهمسان ساخته شده است. رسیدن حرارت به محل اتصال این دو فلز، اختلاف پتانسیل و جریان الکتریکی بسیار ضعیفی تولید می کند که توسط ترمومتر ابتدا به ولتاژ و سپس به دما تبدیل می شود. یکی از موارد کاربرد ترموکوپل در صنایع را می توان در تولید لوزام گازسوز جهت ایمن‌سازی تجهیزات گاز سوز نام برد. از ویژگی های ترموکوپل میتوان به حساسیت کمتر نسبت به ارتعاشات، عدم نیاز به منبع تغذیه و سرعت بالای پاسخ‌گویی آن اشاره کرد.

اندازه گیری دما با ترمومتر لیزری دقیق تر است یا ترمومتر دیجیتال تماسی

یکی دیگر از تجهیزات اندازه گیری دما، دماسنج مقاومتی یا سنسور RTD می باشد که مقاومت الکتریکی آن تحت تأثیر دمای ورودی تغییر می کند. برخی از مزیت های سنسور مقاومتی مشهور به سنسور RTD نسبت به ترموکوپل،‌ دقت بالا، خورندگی کمتر و رنج وسیع اندازه گیری دما می باشد.

اصول اندازه گیری دما بر اساس مقایسه است با تغییر مقاومت الکتریکی سنسور RTD که معمولا از جنس پلاتینیوم است  تغییر جریان الکتریکی در سنسور و در نتیجه اندازه گیری دما توسط جریان الکتریکی ایجاد شده در ترمومتر محاسبه و نمایش داده می شود. دقت اندازه گیری دما در اثر استفاده از پلاتینیوم در ترمومتر دیجیتال تماسی دقیق تر از نمونه ترمومتر لیزری است.

البته اندازه‌گیری دما صرفا محدود به آزمایشگاه‌ها نیست ترمومتر در صنایع متفاوتی مثل پزشکی، صنعتی، تعمیرات خودرو و انواع مختلف آزمایشگاه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نسل جدید ترمومتر های صنعتی تماسی قادرند دمای پایین مئلا 200- و بالاتر از 1000+ درجه سانتی گراد را توسط ترموکوپل های مختلف با دقت بالا اندازه گیری کنند. معمولا در سیستم های سرمایش و گرمایش از ترمومترهای صنعتی استفاده می شود. حال که دانستید ترمومتر چیست لازم است بدانید ترمومتر لیزری چیست.

ترمومتر لیزری چیست؟ آشنایی با کاربرد ترمومتر لیزری

یکی از روش های اندازه گیری دما در صنعت استفاده از دماسنج لیزری است. همه‌ی اجسام از خود اشعه مادون قرمز ساطع می‌کنند که میزان و شدت این اشعه با دمای جسم متناسب است. ترمومتر لیزری از طریق لنز‌ها و آینه‌هایی که درونش تعبیه شده انرژی دریافت شده از جسم را در یک نقطه متمرکز کرده و پس از تبدیل آن به سیگنال الکتریکی دمای جسم را  اندازه گیری می کند.

یکی از عوامل خرابی تجهیزات گرمایشی و سرمایش ، وسایل برقی خانگی و صنعتی گرما و سرمای بیش از حد است. دلیل اصلی استفاده از خنک‌کننده ها مانند فن در وسایل صنعتی و خانگی جلوگیری از خراب شدن آنها است. کاربرد ترمومتر در اندازه گیری دمای محیط و  وسایل خانگی محدود نیست یکی از کاربردهای ترمومتر لیزری یا تفنگی شناسایی عیوب وسایل صنعتی، اتصالات و مدارهای الکترونیک در برق فشار قوی می باشد. صنایع پزشکی،  تولید برق، صنعت دارویی، صنعت کروماتوگرافی، کشاورزی، نیروگاه آبی، پتروشیمی، فرآوری مواد غذایی همگی از ترمومتر استفاده می کنند. در ادامه به کاربردهای انواع دماسنج اشاره شده است.

• شناسایی عیوب سوئیچ ها و کلیدهای مینیاتوری
• شناسایی عیوب بلبرینگ ها و یاتاقان ها در موتورهای بزرگ
• بررسی دمای موتورهای الکتریکی
• بررسی سیستم های تهویه مطبوع
• بررسی فرآیند آماده‌سازی غذا در آشپزخانه های صنعتی
• عیب یابی مشکلات پنهان در سیستمهای مکانیکی و الکترونیکی
• کنترل محیطی گلخانه ها و کارخانجات پرورش دام و طیور
• شناسایی اتلاف انرژی و عایق بندی ها سردخانه ها
• بررسی دمای آزمایشگاه ها و انبارها

 روش استفاده و طرز کار ترمومتر لیزری چیست؟

نحوه استفاده و طرز کار ترمومتر لیزری بسیار آسان است و معمولا در کاتالوگ تمامی ترمومتر های لیزری آموزش کار با دستگاه توضیح داده شده است. با توجه به نسبت فاصله به نقطه (D:S) در ترمومتر لیزری ، مسافت اندازه گیری را انتخاب کنید. باید در نظر داشت که با ترمومتر لیزری دارای نسبت 12:1 میتوان از فاصله 12 متری مقدار دمای دایره ای به قطر 1 متر از آن جسم را اندازه گیری کرد. قبل از تست دما چند دقیقه در مکان جدید به منظور انطباق دمای ترمومتر با دمای محیط جدید صبر کنید سپس نقطه مورد نظر را هدف گیری و دکمه ترمومتر را فشار دهید مقدار دمای آن نقطه یا سطح جسم را در صفحه نمایش در مقیاس سانتی گراد یا فارنهایت مشاهده نمایید.

توجه داشته باشید گرد و غبار و بخار موجب کاهش دقت اندازه گیری می شود بنابراین آزمایش‌ها خود را در هوای تمیز انجام دهید ضمنا قبل از انجام آزمایش، لنز ترمومتر را تمیز و بدون خش نگهدارید خوب است بدانید دقت اندازه گیری در اشیاء با انتشار کم امواج مادون قرمز ، اشیاء درخشنده و صیقلی کمتر می باشد.

کاربرد ترمومتر لیزری و ترمومتر تماسی چیست؟

حرارت سنج های نسل جدید شامل حرارت سنج لیزری و تماسی از جمله ابزارهای مهم جهت تعمیرات و عیب یابی در صنایع پزشکی ،غذایی ، برق و الکترونیک و غیره  می باشند.

انواع ترمومتر نفوذی یا همان ترمومتر میله ای جهت دماسنجی مواد غذایی نظیر گوشت و… در صنایع غذایی و خانگی استفاده می شود.

برای اندازه گیری دمای اجسام از راه دور و بدون تماس مستقیم از ترمومتر لیزری استفاده می گردد. برای مثال لوله آبگرمی که گرمای قسمتی از آن گرم و در امتداد آن سرد است بیانگر گرفتگی و یا مسدود شدن آن لوله شناخت.

فرق بین دماسنج لیزری پزشکی با صنعتی

دماسنج لیزری علاوه بر نیازهای صنعتی در جهت تامین مصارف پزشکی نیز تولید می گردند. باید توجه داشت ترمومتر های صنعتی جایگزین مناسبی برای دماسنج لیزری پزشکی جهت تب سنجی نمی باشند همچنین دماسنج لیزری پزشکی نیز به دلیل محدود بودن بازه سنجش، جایگزین مناسبی برای دماسنج صنعتی لیزری نیست.

شرکت تایوانی آپا APPA تولید کننده بهترین ترمومترهای لیزری و تماسی، برندی معتبر و نام آشنا در صنعت تجهیزات اندازه گیری دما بشمار می رود.

تصویر برداری حرارتی چیست؟ آشنایی با ترموویژن

با پیشرفت تکنولوژی مدل های متنوعی از انواع وسیله اندازه گیری دما با نام دوربین حرارتی یا همان دوربین تصویر برداری حرارتی مشهور به ترموویژن ساخته شده اند.

شاید بتوان گفت دوربین حرارتی نوعی از تصویر برداری دید در شب دانست که کاربرد های مختلفی دارد اما اگر هدف شما تنها مشاهده اجسام در تاریکی است، خروجی آن‌ها از انتظار شما فراتر خواهد بود.

یکی از کاربردهای دوربین حرارتی در بالگرد‌های پلیس می باشدکه به وسیله آن به راحتی یک فرد را از محیط اطرافش متمایز می‌کند.

دوربین های حرارتی توانایی دریافت طول موج های بلندتر نسبت به دوربین های دید در شب دارد که اجازه تشخیص گرما را به آن می‌دهد.

کاربرد دوربین ترموویژن را در صنایع برق و الکترونیک، در صنعت ساختمان جهت بررسی تلفات حرارتی، درصنعت نفت وگاز جهت بررسی خوردگی لوله ها و در صنعت خودرو جهت بررسی دمای قطعات داخلی خودرو میتوان نام برد.

خلاصه کلام.

در این مقاله توضیح دادیم، ترمومتر چیست؟ و با انواع ترمومتر و کاربرد آنها آشنا شدیم. اکنون مشخصات فنی ، قیمت و تنوع این  محصول را در صفحه خرید ترمومتر دیجیتال مشاهده وتهیه نمایید.