تفاوت مهم رله با کنتاکتور چیست؟ تفاوت‌های اساسی این تجهیزات در چیست؟

صنعت برق دارای تجهیزات و قطعات مختلفی است که کنتاکتور و رله دو مورد از آن‌ها هستند. این قطعات جزو پرکاربردترین تجهیزات الکتریکی محسوب می‌شوند که در اتوماسیون صنعتی برق استفاده زیادی دارند. رله و کنتاکتور در واقع دو سوییچ کنترلی هستند که به دلیل کاربردهای نزدیک به هم، در بیشتر موارد اشتباه گرفته می‌شوند. در این مطلب قصد بررسی تفاوت رله با کنتاکتور و صحبت در مورد اختلافات این دو قطعه با هم را داریم. جهت آشنایی با این تفاوت‌ها با ما همراه باشید.

کنتاکتور و رله چه تجهیزاتی هستند؟

رله و کنتاکتور دو مورد از تجهیزاتی هستند که در صنعت برق استفاده می‌شوند. از این تجهیزات برای کنترل مدار استفاده می‌شود و با استفاده از آن‌ها می‌توان ورود یا خروج جریان برق به یک مدار را کنترل کرد. کنتاکتور نوعی سوییچ الکترومغناطیسی است. این ابزار با منبع برق خارجی کار کرده و جهت قطع و وصل کردن اتصال در یک مدار استفاده می‌شود. رله از دیگر تجهیزات صنعت برق و سوییچی است که شباهت‌های زیادی به کنتاکتور دارد. این وسیله برای باز و بسته کردن تیغه‌ها در مدار استفاده می‌شود. این کلید کنترلی برای کنترل ولتاژ عبور جریان از سیم‌پیچ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شباهت‌های رله با کنتاکتور

رله و کنتاکتور دو مورد از مهم‌ترین تجهیزات در صنعت برق هستند که بخشی از عملکرد آن‌ها مشابه و بخشی تفاوت‌های فراوان و اساسی دارد. از جمله شباهت‌های این دو قطعه می‌توان به قطع و وصل مدار اشاره کرد. رله و کنتاکتور هر دو با هدف قطع و وصل جریان در یک مدار برقی مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرند. هم رله و هم کنتاکتور، نوعی سیم پیچ الکترومغناطیسی هستند و این مسئله دیگر شباهت این تجهیزات است.

وجه تمایز و تفاوت رله با کنتاکتور در چیست؟

رله و کنتاکتور در کنار تمام شباهت‌ها، تفاوت‌های اساسی و فراوانی هم با یکدیگر دارند که موجب می‌شود امکان استفاده از این دو قطعه به جای هم وجود نداشته باشد. در واقع نمی‌توان رله را به طور کامل جایگزین کنتاکتور کرد اما در مواردی می‌توان از عملکرد مشابه آن‌ها استفاده کرد. با این حال تفاوت رله با کنتاکتور موجب می‌شود که هر کدام از این قطعات، کارایی و کاربرد مشخص را داشته باشند. از مهم‌ترین تفاوت‌های این قطعات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ظرفیت بار

ظرفیت بار رله نسبت به کنتاکتور کمتر است و این موضوع اولین تفاوت این دو قطعه است. به طور کل از رله برای تحمل بار جریان تا کمتر از 10 آمپر استفاده می‌شود، در حالیکه کنتاکتور قادر به تحمل ظرفیت بار بیشتر از این مقدار است. تفاوت ظرفیت بار موجب تفاوت شکل ظاهری کنتاکتور با رله هم می‌شود. به علاوه این موضوع موجب می‌شود که کنتاکتور با رله از نظر ابعاد و اندازه هم تفاوت داشته باشند. به طور کل رله قطعه‌ای کوچک‌تر از کنتاکتور است.

استانداردها و نحوه تماس

از دیگر تفاوت‌های دو قطعه رله با کنتاکتور می‌توان به استانداردهای تماس این دو وسیله اشاره کرد. کنتاکتورها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که صرفا برای کار با کنتاکت‌های معمولی در وضعیت باز سیستم قابل استفاده هستند اما رله را می‌توان هم به صورت باز و هم به صورت بسته استفاده کرد. این تفاوت به این معنی است که کنتاکتورها تنها زمانی کار می‌کنند که برق در جریان باشد و در حالت بی‌برقی هیچ ارتباطی بین کنتاکت‌ها وجود نخواهد داشت اما رله در شرایط کم برقی یا بی‌برقی هم می‌توان ارتباط الکتریکی خود را حفظ کند.

کنتاکت کمکی

کنتاکتورها برای عملکرد بهتر قابلیت نصب کنتاکت کمکی و اضافی را دارند. بسته به تعداد کنتاکتور اولیه، امکان نصب 2-4 کنتاکت اضافی و کمکی در کنتاکتور باشد اما در مورد رله این امکان وجود ندارد. این مورد را می‌توان دیگر مورد مهم در تفاوت رله با کنتاکتور دانست.

ویژگی‌های ایمنی یا حفاظتی

ویژگی‌های ایمنی یا حفاظتی از دیگر تفاوت‌های رله با کنتاکتورها هستند. در اولین تفاوت گفته شد که رله نسبت به کنتاکتور ظرفیت بار کمتری را تحمل می‌کند. به همین دلیل کنتاکتورها برای عملکرد بهتر و جلوگیری از خرابی نیاز به ویژگی‌های ایمنی اضافی دارند. برای مثال کنتاکت‌های فنری نوعی از ویژگی‌ها و قابلیت‌های حفاظتی این تجهیزات هستند که این اطمینان را در مدار ایجاد می‌کنند که با قطع شدن جریان برق، مدار نیز قطع می‌شود.
در غیر اینصورت و زمانی که تجهیزات از این ویژگی برخوردار نباشند، زمانی که مدار خاموش شده هم سیستم داخلی روشن می‌ماند و یان موضوع باعث مشکلات جدی و وضعیتی خطرناک می‌شود. به علاوه در کنتاکتورها بارهای اضافه نیز وجود دارد که در صورت عبور جریان از آستانه معین، مدار قطع می‌شود تا از فشار آمدن به آن و ایجاد آسیب در مدار جلوگیری شود.

در یک مطلب به صورت اختصاصی به رله چیست؟ معرفی انواع رله و کاربرد آن پرداخته ایم.

کاربردهای کنتاکتور و رله

رله و کنتاکتور از نظر کاربرد هم در بعضی موارد مشترک و در بعضی موارد متفاوت هستند. برای مثال کنتاکتورها برای کاربردهای سه فاز و بیشتر طراحی می‌شوند. این در حالی است که از رله بیشتر در سیستم‌های تک فاز استفاده می‌گردد. به علاوه رله برای اتصال دو قطب نیاز به کنتاکت مشترک دارد، در حالیکه کنتاکتور نیازی به این موضوع ندارد.

زمان استفاده از کنتاکتور و رله

دیگر موردی که می‌توان از آن به عنوان تفاوت رله با کنتاکتور یاد کرد، کاربرد و زمان استفاده از این تجهیزات است. کنتاکتورها را معمولا برای تعویض موتورها، خازن‌ها، چراغ‌ها و. مورد استفاده قرار می‌دهند. این در حالی است که رله را برای کاربردهای کوچک و جزئی تر مانند تعویض چراغ‌های کوچک، لامپ‌های نشانگر، آژیرها و بسیاری موارد دیگر مورد استفاده قرار می‌دهند. این دو قطعه از نظر شرایط و نحوه نصب در مدار و دستگاه نیز تفاوت‌های زیادی با هم دارند که از حوصله این مطلب خارج است

سخن پایانی
آشنایی با تفاوت‌های رله با کنتاکتور به منظور استفاده صحیح و به جا از این محصولات اهمیت زیادی دارد. اگر دارای کسب و کاری در حوزه برق هستید و نیاز به قطعاتی کاربردی دارید، رله و کنتاکتور کمک زیادی به شما خواهند کرد اما باید به این نکته توجه داشته باشید که هر کدام از این قطعات دارای تفاوت‌های اساسی هستند که موجب تنوع در کاربردهای آن‌ها نیز می‌شود. بنابراین پیش از هر اقدامی در زمینه خرید، در مورد کاربرد این قطعات اطلاع کسب کنید. شما چقدر با تفاوت‌های رله با کنتاکتور آشنایی دارید؟